آجر چیست؟

آجر به عنوان یکی از قدیمی‌ ترین مصالح ساختمانی دست ساز بشر، گل پخته شده ‌ای است که با اشکال و اندازه‌ های مختلف در ساختمان سازی کاربرد دارد. که به ‌صورت بلوک هایی از جنس خاک رس و مواد دیگر ساخته شده است و در انواع و طرح ‌های گوناگون با قیمت ‌های متفاوت در قسمت ‌های مختلف ساختمان، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

آجرها یکی از مصالح ساختمانی پرکاربرد و پرمصرف است که از گذشته تا کنون با تحولات بسیاری مواجه شده‌ اند و علاوه بر ساخت و ساز در طراحی داخلی و نمای بیرونی ساختمان نیز نقش ویژه‌ای دارند. نقش این محصول در ساختمان سازی، فراتر از نمای بیرونی یک ساختمان است و بعضا به عنوان جایگزین مناسب سنگ در پروژه ‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می ‌گیرد. از این رو، کاربرد انواع آجر در پروژه‌ های ساختمانی و قسمت‌ های مختلف یک ساختمان، همواره یکی از موضوعات مورد توجه فعالان صنعت ساخت و ساز است.

انواع آجر و کاربرد آن در ساختمان سازی:

آجرها به دلیل تنوع و ویژگی های منحصر به فردی که دارند موجب شده از نخستین مراحل ساخت و ساز تا انتها مورد توجه سازندگان قرار گیرند. آجرها به خاطر کاربرد بیشتر و قیمت مناسب ‌تر در مقایسه با سایر مصالح ساختمانی و بنایی در پروژه ‌های مختلف ساخت و ساز استفاده می ‌شوند. آجرها خصوصیات مهمی اعم از امکان جابجایی راحت، سایز کوچک و راحتی استفاده، کاربردهای مختلف و متنوعی دارند.

بر اساس کاربرد آجرها، هر آجر در قسمت‌های مختلف ساختمان به کار می ‌رود. در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا ببینیم انواع آجر چیست و هر کدام چه کاربردی دارند.

1- آجرهای نما:

آجر نما نوعی استفاده از انواع آجر و ملات در طراحی نمای ساختمان است که می ‌تواند در طرح ‌ها و رنگ ‌های متنوعی ارائه شود. از آنجایی که این آجر‌ها خارجی ‌ترین بخش ساختمان هستند باید علاوه بر زیبایی و تنوع رنگی مقاومت کافی نیز داشته باشند. این نمای آجری باید در مقابل نور خورشید، رطوبت ناشی از باران و برف و گرمای هوا مقاوم باشد. زیرا ممکن است در صورت با کیفیت نبودن آجر‌ها با گذشت زمان رنگ آن‌ها دچار تغییر شود و زیبایی اولیه را نداشته باشند. رنگ آجر‌ها می ‌تواند رنگ ‌های قهوه‌ای، نارنجی،‌ زرد و یا سفید و خاکستری و طوسی داشته باشد. بیش از صد رنگ مختلف برای آجر نما وجود دارد که می‌توانید بر اساس سایر بخش‌های نمای ساختمان مانند رنگ پنجره‌ها و باقی دیوار‌ها که ممکن است از جنس سنگ باشند رنگ مناسب و هماهنگ با آن‌ها را انتخاب نمایید.

2- آجرهای مهندسی:

امروزه با حذف شدن کاه و اضافه شدن مواد معدنی به مواد اولیه آجرها، نوعی آجر مرغوب و با کیفیت به بازار عرضه شده است که آجر مهندسی نام دارد. وجود مواد معدنی در آجر مهندسی باعث شده تا به آجری مرغوب و با کیفیت تبدیل شود. سطح این آجرها دارای سوراخ هایی است که باعث نفوذ راحت ملات بین ردیف های چیده شده آجر می شود که این موضوع عامل مهمی در استحکام بنا به شمار می رود.

3- آجرهای ماسه آهکی:

آجر ماسه آهکی، نوعی آجر است که در ترکیب آن آب و سیلیس و آهک زنده به کار گرفته می‌شود. نام علمی آجر آهکی آجر سیلیکات کلسیم می ‌باشد و این همان نام علمی سیلیس و آهک است. حتی در برخی از بازارها این آجر را به همین نام آجر سیلیکات کلسیم می ‌شناسند. این نوع آجر دارای تنوع زیادی از مدل ها، طرح ها و رنگ ها است. با توجه به مواد اولیه تشکیل دهنده و نحوه پخت آجر ماسه آهکی، آن‌ ها می‌توانند فشار خوبی را تحمل کنند، لذا در دیوارهای باربر می‌شود از آنها استفاده کرد.

4- آجرهای لفتون:

آجر لفتون که به آجرهای 10 سوراخ نیز معروف است از خاک رس، شیل یا نسوز تولید می شود و روی آن سوراخ هایی وجود دارد، به همین دلیل نام دیگر آن آجر سوراخ دار می باشد. این آجر در قالب های بزرگ و کوچک و در رنگ های کاربردی همچون قرمز، زرد و گلبهی تهیه می شود. برای مقرون به صرفه تر شدن این نوع آجر از خاک رس برای تولید آن استفاده می کنند. اصلی ترین کاربرد آجر سوراخ دار در ساختمان سازی برای دیوار چینی است. از آجر لفتون برای دیوارهایی که می بایست فشار زیادی را تحمل کنند استفاده می شود. به این صورت که این آجرها را به صورت پازلی روی هم چیده می شوند تا در برابر فشار و وزن دیوار تحمل بالایی داشته باشند.

5- آجرهای نسوز:

آجر نسوز یکی از مدرن ترین و محبوب ترین انواع آجر در بین مهندسین و معماران محسوب می شود که از خاک نسوز و یا خاک چینی ساخته می شود و در برابر حرارت و آتش بسیار مقاوم است، بصورتی که توانایی تحمل حرارت بالای ۱۰۰۰ درجه را دارد. حرارت موجب ذوب شدن کانی های خاک در هم می شود و نتیجته این امر باعث بالا رفتن مقاومت آجر می گرد. از این نوع آجر بیشتر در ساخت کوره ، باربیکیو، شومینه و تنور استفاده می شود.

شکل 2: کاربرد آجر در نمای داخلی

6- آجرهای سفالی:

خاک رس و خاک سفال مواد خام اولیه مورد استفاده در ساخت این نوع آجر است، که در اصلاح عام به طور کلی به این نوع آجر، آجر سفال می گویند. آجر سفالی بخشی از مصالح ساختمانی می باشد که از دیر باز افراد برای دیوار چینی و دیوار کشی ساختمان ها و منازل خود از آن استفاده می کردند. این نوع آجر به علت جذب کم آب به منظور چسبندگی مناسب با ملات انواع سوراخ دار آنها را مورد استفاده قرار می گیرند. از دیگر خواص آنها سبکی است که باعث بالا رفتن سرعت اجرا می شود. به علت سطح یکپارچه و یکنواخت آنها برای نمای آجری، نوع سفالی پیشنهاد می شود.

7- آجرهای شیل:

آجر شیل از جمله آجرهای پرکاربرد در صنعت ساخت و ساز است که پایه اصلی تشکیل دهنده آن خاک شیل است. نوع ساخت و قالب بندی آن مناسب طراحی های نماهای مدرن و کلاسیک است. آجر شیل جذب آب بسیار پایینی دارد بنابراین می تواند بهترین گزینه برای نمای خارجی، کف و نمای داخلی رستوران ها و مغازه ها و… باشد.

8- آجرهای ضد زلزله:

آجر ضد زلزله یکی از کاربردی ترین اختراعات بشر می باشد که در ترکیبات آن از خاک رس، خاک اره، روان کننده، پی استایلن و مواد افزودنی بومی استفاده شده است. این نوع آجرها بدون نیاز به ملات ماسه و سیمان به صورت عمودی و افقی چیده می شوند و با دستگاه های مخصوص، شیار و حفره هایی در پشت آجر ضد زلزله ایجاد می شود تا در زمان عملیات چفت و بست و چیدمان آجرها روی هم، این شیارها کاملاً بر هم منطبق شده و حفره‌ها توسط آرماتور به زمین متصل شوند.

9- آجرهای لعابی:

آجر لعابی پس از پخته شدن روی آن را در رنگ های مختلف لعاب می زنند و دوباره در کوره می پزند. بیش‌ترین کاربرد آجر لعابدار در زیبا سازی نما و دیزاین قسمت هایی از داخلی ساختمان است، که نمای اصیل ایرانی را به رخ کشیده و جذاب ترین نماها را ایجاد می کند.

شکل 3: آجرنمای ساختمان

کلام آخر چرا آجر؟

آجر بی شک از ماندگارترین مصالح در ساخت بنا و بافت های زیبا در اکثر تمدن های کهن و باستانی جهان بوده است و خواهد بود. به راستی هیج یک از مصالح دیگر این میزان راه های بی نظیر را جهت خلق جزئیات منحصر به فرد در معماری ارائه نمی کند. با نگاهی به دیوارها، پنجره ها، ورودی ها، ستون های افراشته قرنیزها، کف فرش های چشم نواز و طرح های تأثیر گذار و ... در همان نگاه اول می توان گفت که هیچ چیز به جز خشت و آجر چنین اثر به یاد ماندنی را در ذهن و باقی نمی گذارد. این آجر است که توانسته دهانه وسیع به صورت قوس و طاق گنبد را شکل دهد و در دیگر آثار هنری، کارایی منحصر به فرد خود را حفظ و متجلی نماید.