تاریخچه آجر
تاریخچه آجر
تاریخچه پیدایش آجر در زندگی بشر:
انسان ها از سال های دور از آجر برای ساخت و ساز استفاده می کرده اند و قدمت آن به عنوان یکی از مصالح ساختمانی بنا به عقیده برخی از باستان شناسان به ده هزار سال پیش می رسد.
آجر یا آجور یا آگور واژه‌ای است یونانی و به خشت هایی می گفتند که احکام و فرامین دولتی روی آن نوشته می‌شد (حک می گردید) و بوسیله پختن این خشت ها، نوشته ها را روی آن پایدار می‌کردند.
به نظر می رسد نقطه آغازین تولید آجر از عهد باستان شروع شده است. زمانی که انسان ها متوجه شدند پس از طغیان گل و لای در کناره های دجله و فرات، رسوباتی به جای می ماند که چسبندگی خاصی دارد. این رسوبات بر اثر تابش آفتاب و عمل تبخیر ترک می خوردند و در نهایت با از دست دادن آب درون آنها قطعات نامنظمی به وجود می آمد. به دلیل انسجام این قطعات به جا مانده، آنها را در ساخت دیوارهای گلی مورد استفاده قرار دادند.
در ایران نیز بقایای کوره های سفال پزی و آجر پزی در شوش و سیلک کاشان که تاریخ آنها به هزاره چهارم پیش از میلاد می رسد پیدا شده است. همچنین نشانه هایی از تولید و مصرف آجر در هندوستان به دست آمده که حاکی از سابقه شش هزار ساله آجر در آن کشور است واژه آجر بابلی و نام خشت هایی بوده که بر روی آنها منشورها قوانین و نظایر آنها را می نوشتند گمان می رود نخستین بار از پخته شدن خاک دیواره ها و کف اجاق ها به پختن آجر پی برده اند .کوره های آجر پزی ابتدایی بی گمان از مکان هایی تشکیل می شده که در آن لایه های هیزم و خشت متناوباً روی هم چیده می شده است. فن استفاده از آجر از آسیای غربی به سوی غرب مصر و سپس به روم و به سمت شرق هندوستان و چین رفته است در سده چهارم اروپایی ها شروع به استفاده از آجر کردند ولی پس از مدتی از رونق افتاده و رواج مجدد از سده ۱۲ میلادی بوده که ابتدا از ایتالیا شروع شد.
شکل 1: نمونه آجرخشتی
تولید آجر در گذشته:
واحدهای اولیه آجر اغلب از خشت بودند و در آنها از کاه به عنوان اتصال دهنده استفاده می شد. امروزه شواهد موجود در خرابه های هاراپا بوهن و موهنجودارو جنس آجرهای اولیه را به خوبی نشان می دهند. همچنین در نقاشی های دیواری مقبره تبس، بردگان مصری در حال مخلوط کردن و حمل رس برای ساخت آجرهای خشک شده در برابر آفتاب هستند. روند تولید آجر بعد از مدت کمی تکامل پیدا کرد. به این صورت که گل رس و کاه را با لگد کردن مخلوط می کردند. سپس آنها را در قالب های مستطیلی یا مربعی ریخته و در مقابل آفتاب قرار می دادند تا خشک شود. دلیل استفاده از کاه این بود که می توانست رس را نگه دارد و همان طور که پیش تر گفته شد، نقش اتصال دهنده را ایفا می‌کرد. در واقع مردم در گذشته، در روند پخت به این تجربه رسیدند که با گداختن رس، آجری به دست می‌آید که نسبت به آجرهای قبلی در برابر هوا مقاوم تر است.